Ordu Arı Yetiştiricileri Birliği Ordu Arı Yetiştiricileri Birliği
Bal; yüzlerce yıldır insanların birçok derdine derman olan harika besin, küçücük bir yaratığın olağanüstü bir düzen içerisinde meydana getirdiği mucizevi madde… Sanıyoruz ki bal, yukarıdaki tanımlamaları gerçekten hakediyor. Ancak balı bilimsel olarak nasıl tanımlayabiliriz? Yapılan araştırmalara göre bal, bal arıları tarafından çiçeklerden toplanan nektarın ve bazı ağaçlardan elde edilen salgıların, yine bal arıları tarafından işlenmesiyle oluşan tatlı bir besindir. Balın kokusu, rengi, görünümü, tadı ve kristalleşmesi balın alınmış olduğu bitki kaynağına göre farklılık gösterir, Bal analizlerinden elde edilen sonuçlara göre, çeşitli türdeki ballarda birçok enzim, vitamin (B1, B2, B3, B4, B5, B6, C, E, K), asit ve bazlı elementler belirlenmiştir. Tabii balda, yukarıda sayılan maddelerin hepsinin bulunması söz konusu değildir.
Balın kaynağına göre bu maddeler bal içerisinde belirli oranlarda bulunmaktadırlar. Bal içerisindeki bu çeşitlilikten dolayı oldukça değerli bir besindir.Balın içerisindeki su miktarı balın olgunluğu hakkında bize bilgi verir. İyi olgunlaşmış bal uzun süre hiç bir bozulmaya uğramadan saklanabilir. Balda zamanla kristalleşme görülebilir, fakat bu olayın balın bozulduğu, şekerleştiği veya balın şekerden üretildiği anlamına gelmez. Ama bu yanlış kanı halk arasında oldukça yaygındır. Balın kristalleşmesi tamamen doğal bir olay olup bal standardı TS 3036’nın 0.2.1 no’lu tarif bölümünde “…bal akıcı, viskoz, kısmen veya tamamen kristalize olabilir…”; yine aynı standardın 0.2.5.1 no’lu bölümünde “…kristalleşmiş süzme bal, doğal şartlarda glikozu kısmen veya tamamen kristal hale gelmiş ve akıcılığını az veya çok kaybetmiş süzme baldır…” şeklindeki ifadelerle bu durum açıklanmaktadır. Eğer bal kristalleşirse, balı, kabı ile birlikte sıcak suda bir süre bekletip onun tekrar eski halini almasını sağlayabiliriz.
Ancak eritilmesi yerine bu halde tüketilmesi bizce daha uygundur. Çünkü her besinde olduğu kadar balda da ısıtma işlemi, balın yararlı özelliklerinin azalmasına sebep olabilir. Hatta bu sıcaklık 55-60 derecenin üzerine çıkarsa bal, glikozdan oluşan reçel vs. gibi sıradan karbonhidrat besinlere dönüşebilir.Balın insanlar tarafından kullanımı çok eskilere dayanmaktadır. Bugüne kadar yapılan bilimsel araştırmalar sonucunda balın, antiseptik, bakteristik ve antimikrobik özellikleri ortaya çıkarılmıştır. Zengin bir besin maddesi olan bal sade olarak alınabildiği gibi ılık su veya sütle karıştırılarak şerbet halinde de alınabilir. Bu şekillerde kullanılan bal insanlara fiziksel olarak sağlık ve zindelik getirdiği gibi ruhen de bir mutluluk ve dinginlik verir.
